آشنایی با پوکی استخوان
پوکی استخوان یا استئوپروز (Osteoporosis)، اختلال و عارضه مربوط به اسکلت است که معمولا بعد از سن ۳۵ سالگی اتفاق میفتد. استخوان های بیشتر ما در حدود ۳۵ سالگی در قویترین وضعیت خود قرار دارند. بعد از این سن روند جذب کلسیم از جایگزین کردن آن در بدن سریعتر می شود و استخوانها شروع به ضعیف تر شدن می کنند. کم شدن تراکم و استحکام استخوان ها باعث می شود که احتمال شکستگی استخوان بیشتر شود.
شکنندگی استخوانها گاهی به حدی است که مواردی مانند زمین خوردن و یا ایجاد فشار جرئی مانند خم شدن می تواند باعث ایجاد شکستگی در استخوان شود. توده های استخوانی در بدن شما بافت زنده ای دارند و دائم مشغول ساخت سلولهای استخوانی جدید و برداشتن سلولهای استخوانی قدیمی است. به عبارت دیگر بدن ما در هر لحظه در حال ساختن استخوانهای جدید است. این فرایند در دروان جوانی با سرعت بیشتری انجام می شود. اما همانطور که اشاره شد با افزایش سن، روند استخوان سازی کند می شود. بعد از دوران میانسالی میزان توده های استخوانی که از بین می روند بیشتر از مقادیری هستند که ساخته می شوند. این موضوع به همراه عوامل موثر دیگری که در ادامه به آنها اشاره می شود زمینه را برای بروز پوکی استخوان فراهم می کند.
ابتلا به پوکی استخوان در موارد زیر احتمال بیشتری دارد:
- زنان نسبت به مردان
- لاغر بودن و داشتن استخوان بندی ریز
- کمبود مواد معدنی از جمله کلسیم،
- مصرف سیگار و دخانیات
- کم تحرکی و نداشتن تمرین بدنی
- سابقه بی اشتهایی و یا اختلال در غذا خوردن
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان نوشیدن الکل زیاد
- یا‌ٰئسگی زودرس به دلیل کم شدن تولید استروژن در بدن زنان
- افزایش سن در مردان و زنان از جمله مهمترین عوامل موثر و غیر قابل کنترل در بروز پوکی استخوان است.
علائم و تشخیص پوکی استخوان
به طور کلی ابتلا به پوکی اسختوان علامت خاصی ندارد و به همین دلیل به آن بیماری خاموش گفته می شود. بسیاری از افراد به صورت طبیعی متوجه آن نمی شوند. شکستگی هایی که با ضربات جزئی اتفاق می افتند می توانند نشان دهنده بروز علائم اولیله پوکی استخوان در افراد باشند. از آنجایی که پوکی استخوان اختلالی است که با افزایش سن بیشتر اتفاق می افتد، بروز شکستگی در سالمندان می تواند از جمله نشانه های بروز این بیماری باشد. در ادامه به علایمی که نشان دهنده خطر بروز پوکی استخوان است اشاره می کنیم. اما به طور کلی برای تشخیص پوکی استخوان معمولاً از آزمایش سنجش تراکم استخوان استفاده می شود.
- کاهش قد و قوز کردن: این حالت به دلیل شکستگی های مهره ای ستون فقرات ایجاد می شود. این شکستگی ها باعث فشرده شدن ستون فقرات و کوتاهی قد در افراد مبتلا به پوکی استخوان می شود. لازم به ذکر است که حالت قوز در پشت می تواند باعث بروز مشکلات دیگری از جمله تنفس و هضم غذا شده و اندامهای ریه، مری و معده را تحت فشار قرار دهد.
- ناخن های شکننده: یکی دیگر از علایمی که در پوکی استخوان مورد توجه قرار می گیرد. احساس خشکی، شکنندگی بیشتر و ترک خوردن راحت تر ناخن های فرد نسبت به گذشته می باشد. این علائم می تواند نشان دهنده کمبود مواد مغذی در بدن باشد.
- کمر درد و سایر دردهای استخوانی: یکی از علائم شایع پوکی استخوان بروز کمردرد و دردهای استخوانی در افراد است. معمولاً بروز کمردرد باعث محدود شدن فعالیتهای فیزیکی از جمله ورزش کردن در افراد می شود. این مسئله باعث ایجاد تاثیرات منفی بر سلامت مهره ها و استخوان ها می شود. همچنین بروز درد در قسمت هایی مانند پاها، بازوها می تواند نشانه از دست دادن بیشتر توده های استخوانی باشد. این درد به شکلهای مختلف تدریجی یا ناگهانی، شدید یا خفیف خود را نشان دهد. تداوم این دردها می تواند نشانه ای مبنی بر پوکی استخوان باشد. در صورت بروز این علائم لازم است تا معاینه و ویزیت پزشک با دقت انجام شود تا در صورت بروز مشکل اقدامات درمانی با سرعت انجام شود.
- ناتوانی در گرفتن اشیاء و نگهداری آنها در دست: همزمان با بروز ضعف در استخوان ها گرفتن اشیا به سختی امکان پذیر است. این ضعف خود را در مواردی از جمله انداختن اشیاء، ناتوانی در باز کردن درب بطری و مواردی از این قبیل نشان می دهد.
درمان پوکی استخوان
درمان پوکی استخوان با توجه به میزان مخاطرات این بیماری از جمله خطر شکستگی استخوان در 10 سال آینده انجام می شود. اگر آسیبهای ناشی از این بیماری زیاد نباشد معمولاً نیازی به درمان دارویی نیست و تمرکز درمان بر اصلاح عوامل خطر آفرین مربوط به تخریب استخوان می باشد.
درمانهای دارویی شامل داروهای استخوان ساز و ایجاد کننده تراکم استخوان می باشد.
پیشگیری از پوکی استخوان
استخوانهای انسان با افزایش سن ضعیف تر می شوند. اما داشتن سبک زندگی سالم و رعایت موارد زیر می تواند روند ضعیف تر و شکننده تر شدن استخوانها را کاهش دهد و از ابتلا به پوکی استخوان جلوگیری کند.
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل با مقدار متناسبی کلسیم و ویتامین دی. مصرف موادی مانند شیر؛ پنیرو بروکلی.
- داشتن تمرینات بدنی مانند پیاده روی؛ دویدن و تنیس به طور مرتب و همچنین تمرینات قدرتی مانند استفاده از وزنه ولی به طور اصولی.
- نکشیدن سیگار
- محدود کردن مصرف الکل
- مشورت با پزشک در هنگام یائسگی زودرس (امکان نیاز به مصرف دارو)
دوستان عزیز امیدواریم مطالعه این مطلب در خصوص پوکی استخوان برای شما مفید واقع شده باشد. جهت دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل می توانید با گروه درمان در منزل حکیم برتر در تماس باشید.